مرور نظام‌مند و فراتحلیل کیفی مطالعات پژوهشی حوزه مهاجرت‌های بین‌المللی با رویکرد توسعه محور آمارتیاسن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه الزهرا تهران، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه الزهرا تهران، تهران، ایران

10.22055/qjsd.2023.36485.2387

چکیده

مهاجرت در کنار تولد و مرگ و میر، از عوامل اصلی تغییر و تحول جمعیت است. از آنجایی که نیروی انسانی، سرمایه اصلی هر کشور محسوب می‌شود، کاهش یا افزایش نیروی متخصص و سرمایه انسانی می‌تواند مسیر، سرعت و تحولات توسعه در کشور را تحت تأثیر قرار دهد. این پژوهش، با استفاده از روش فراتحلیل کیفی، با هدف بررسی، طبقه‌بندی و مقایسه نتایج تجربی مطالعات حوزه مهاجرت تلاش می‌کند، نقاط قوت و ضعف این آثار را نمایان سازد و با رویکرد قابلیت آمارتیاسن، وضعیت مهاجرت‌های بین‌المللی در کشور را مورد تحلیل قرار دهد. جمع‌بندی تحلیلی و همچنین ارائه تحلیل جامعه‌شناسانه با رویکرد توسعه محور برای نهادهای برنامه‌ریز اجتماعی و سیاسی از دیگر اهداف تحقیق است. به منظور انجام فراتحلیل 50 مقاله علمی ـ پژوهشی چاپ شده در نشریات معتبر، با موضوع مهاجرت‌های بین‌المللی در بازه زمانی 1399-1383 به منظور تحلیل مهاجرت‌های بین‌المللی نیز از رویکرد قابلیت آمارتیاسن بهره بردیم. نتایج پژوهش حاکی از آن است که با وجود کمیت بالای مطالعات در این حوزه، آثار یاد شده از نظر کیفی و روش‌شناختی دارای ضعف‌های جدی هستند. از سوی دیگر طبق نتایج مطالعات بررسی شده، مهم‌ترین عوامل خروج سرمایه انسانی از کشور، را می‌توان در عدم آزادی در چهار حوزه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جستجو کرد. از دیدگاه سن، مهاجرت استراتژی را فراهم می‌کند که شخص خود را از عدم آزادی‌ها در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در جامعه مبدأ رها و آزاد کند و آزادی‌های واقعی را در مقصد جستجو کند. در حالیکه در مسیر توسعه، حفظ سرمایه انسانی و عاملیت آزاد و ماندگار به مثابه موتور توسعه عمل می‌کند و این عاملیت نه تنها عنصر قوام‌بخش توسعه است بلکه به تقویت انواع دیگر عاملیت‌های آزاد کمک می‌کند و منجر به تسریع این روند خواهد شد. افزایش مهاجرت بالفعل و تمایل به مهاجرت (بالقوه) اختلالی جدی در روند توسعه کشور را به همراه خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Systematic Review and Qualitative Meta-Analysis of Research Studies in the Field of International Migration with Amartyasen Development-Oriented Approach

نویسندگان [English]

  • elham arabpour 1
  • Marziyeh Mousavi 2
1 PhD student of Sociology, Al-Zahra University of Tehran, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Sociology, Al-Zahra University, Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

This study, using qualitative meta-analysis method, with the aim of reviewing, classifying and comparing the experimental results of migration studies, tries to highlight the strengths and weaknesses of these works and analyzes the situation of international migration in the country with the Amartyasen capability approach. Put. In order to perform meta-analysis of 50 scientific research articles published in prestigious journals, on the subject of international migration in the period 2004-2020 in order to analyze international migration, we also used the capability approach. According to the results of the studies, the most important factors for the outflow of human capital from the country can be found in the lack of freedom in four areas: economic, political, social and cultural. From the perspective of age, migration provides a strategy to free oneself from the lack of freedoms in the economic, political and social spheres in the society of origin and to seek real freedoms in the destination. While in the path of development, the preservation of human capital and free and sustainable agency acts as the engine of development, and this agency is not only a consolidating element of development, but also helps to strengthen other types of free agency and leads to accelerate this The trend will be. Increased actual migration and the desire to migrate will cause a serious disruption in the development process of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • International Migration
  • Development
  • Aging Approach
  • Meta-Analysis