تبیین مدل ارزیابی عقلانیت در سازمان با رویکرد اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران

2 استاد گروه مدیریت دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران

3 دانشیار گروه مدیریت دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران

4 استادیار گروه مدیریت دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

از دیدگاه هربرت سایمون دانشمند شهیر مدیریت، جوهره و اساس مدیریت تصمیم‌گیری است. اهمیت تصمیم‌گیری زمانی بیشتر نمایان می‌شود که بخواهیم آن را فراتر از سطح فردی، در سطح سازمانی بررسی کنیم. زیرا سازمان‌ها به‌عنوان سیستم‌های پیچیده تصمیم‌گیری بر مبنای دیدگاه‌های گوناگونی به این مقوله مهم می‌پردازند. بر این اساس پرداختن به عقلانیت زیربنای تصمیم‌گیری از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش‌های متداول در ادبیات مدیریت، اکثراً تصمیم‌گیری را بر مبنای عقلانیت غالب در دنیای غرب مطالعه می‌کنند. با توجه به بافت فرهنگی حاکم بر کشور ما بررسی عقلانیت زیربنای تصمیم‌گیری با رویکرد اسلامی امری ضروری است. در این پژوهش مدل ارزیابی عقلانیت در سازمان از دیدگاه اسلام که قبلا توسط پژوهشگران طراحی شده است، تبیین شده است. سنجه طراحی شده در اختیار مدیران قرار گرفت و داده‌ها با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی و نرم‌افزار Amos-22 مورد تحلیل قرار گرفت. خروجی‌های نرم‌افزار نشان داد که ابعاد سنجه‌ی عقلانیت در سازمان از دیدگاه اسلام در سطح P≤ 0.01 از پایایی معنی‌دار برخوردار هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Model of Rationality Evaluation in Organization by Islamic Approach

نویسندگان [English]

  • Abdol Hossein Neys 1
  • Adel Azar 2
  • Abbas Moghbel Baerz 3
  • Valiallah Naghipour Far 4
1 PhD student in Management, Tarbiat Modares University, Tehran, Tehran, Iran
2 Professor of Management, Tarbiat Modares University, Tehran, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Management, Tarbiat Modares University, Tehran, Tehran, Iran
4 Assistant Professor of Management, Qom University, Qom, Iran
چکیده [English]

According to H. Simon the famous author of management, decision making is the essence of management. The importance of decision making become more when we want to study it beyond individual level, in organizational level. Because organizations as complex systems of decision making deal with this subject base on various perspectives. Therefore, investigating the rationality underlying the decision making is of vital importance. Current studies in management literature investigate the decision making according to west world dominant rationality (instrumental rationality). Considering the cultural context of our country, investigating the rationality of decision making base on Islamic thoughts is essential. In this paper, the model of rationality evaluation by Islamic approach is explained. The questionnaire distributed among managers and the gathered data is analyzed by factor analysis method using Amos-22 software. The results show that dimensions of rationality measure from Islam view are reliable at P≤ 0.01 level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rationality
  • Organizations
  • Rationality Dimensions
  • Islamic Approach

مراجع

Abazar, A; Khadivar. A. (2016). Multivariable analyses application in management, Tehran, Negah e Danesh press. (Persian).
Khastar. H. (2010). Rationality as a base for bureaucracy, available at: http://tasmim.blogfa.com/post-7.aspx. (Persian).
Mirzaei Aharanjani, H. (2006). Philosophical foundations of organization theory, Tehran, Samt press. (Persian).
Naghipourfar, V.; Jaafarpour, M. (2010). “Comparative studying of effective criteria on interactional justice implementation in organization: Islamic management and western management comparison”, Islamic management journal, 18, p 37-84. (Persian).
Naghipourfar. V.; Moosavi Moghaddam. S. M. (2010). “Managers and employee selection from Islamic approach based on theological rationality”, organizational culture management journal, 4. P 223-226. (Persian).
Neisi, A.; Azar, A.; Moghbel. A; Naghipourfar, V. (2016). Designing and explaining a model of rationality in organization by Islamic approach, PhD thesis, Tarbiat Modares University (TMU). (Persian).
Parsania. H. (2002). Theological and instrumental reason comparison, available at: www.parsania.ir. (Persian).
Rahimpour Azghadi. H. (2009). Rationality, Tehran, Tarh e Farad press. (Persian).
Rutgers, M. R. (1999). “Be rational! but what does it means?”, journal of management history, 5(1), 17-35.
Sager, F. & Ch. Rosser. (2009). “Reflecting Weber, Wilson, and Hegel: Theories of Modern Bureaucracy”, Public Administration Review, 69(6), 1136-1147. 
Sarmad. Z.; Bazargan, A.; Hejazi. E. (1997). Research methods in behavioral sciences, Tehran, Agah press. (Persian).
Azar, A. (2011). Quantitative analyses applications in management decision making, PhD course, Tarbiat Modares University (TMU). (Persian).
Shahabadi. M.; Khastar. H. (2011). “Bureaucracy and instrumental rationality”, Sooreh journal, 5, p 54-55. (Persian).
Shrivastava, P., Mitroff, I. & Alvesson, M. (1987). “Nonrationality in organizational actions”, International studies of Management and Organization, 2(3), 90-109.
Stenmark, M. (1995). Rationality in Science, Religion, and Everyday Life, Notre Dame: IN: Notre Dame Press.
Wasserman, G. D. (1984). “Social aspects of rationality”, Methodology and Science, 17, 50-69.
Weber, M. (2013). Religion, Power and Society, translated by Ahmad Tadayon Tehran, Hermes press. (Persian).
Bernstein, R. J. (1985). Habermas and Modernity, Cambridge: Polity Press.
Denis, J-L; Langley, A. & Rouleau, L. (2007). Strategizing in pluralistic contexts: Rethinking theoretical frames. Accepted to Human Relation Special Issue, forthcoming 2007.; Denis, J-L; Langley, A; and Rouleau, L. Models for strategizing in pluralistic contexts. Long Range Planning, This issue.
Genov, N. (1991). “Towards a Multidimensional Concept of Rationality: the Sociological Perspective”, Sociological Theory, 9(2), 206-211.
Ghaeminia, A. (2008). Rationality and imagination process in modern epistemology, Andisheh Club site. (Persian).
Gholipour, A. (2005). Institutions and organizations, Tehran, Samt press. (Persian).
Abazari, Y. (1998). Sociological reason, Tehran, Tarh e No press. (Persian).
Giddens, A. (1985). “Reason without revolution? Habermas’s Theorie des kommunikativen Handelns”, in Bernstein, R.J. (Ed.), Habermas and Modernity, Cambridge: Polity Press.
توسعه اجتماعی
دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 55
دوره ۱۴، شماره ۳، بهار ۱۳۹۹
خرداد 1399
صفحه 187-214

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار