بررسی اثر اقتصاد زیرزمینی بر توسعه اجتماعی در منتخبی از کشورهای خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استاد گروه اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز

3 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

اقتصاد زیرزمینی با جوانب بسیار پیچیده، متنوع و گسترده خود، موجب پدید آمدن مشکلات و معضلات اقتصادی و اجتماعی، مبهم شدن آمارها و داده‌ها، عملکرد نادرست سیاست‌گذاری‌های اقتصادی ـ اجتماعی و در نهایت کند شدن فرآیند توسعه در جوامع مختلف شود. مطالعات انجام شده در مورد اقتصاد زیرزمینی، عمدتاً به برآورد حجم اقتصاد زیرزمینی و یا اثرات این پدیده بر متغیرهای اقتصادی در سطح کلان پرداخته‌اند. علیرغم پیوند گسست‌ناپذیر اقتصاد زیرزمینی با مسائل اجتماعی، فرهنگی و پیامدهای گوناگون این پدیده بر توسعه‌ی اجتماعی، اثرات اقتصاد زیرزمینی بر جامعه و توسعه‌ی اجتماعی در ادبیات موضوع کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این‌رو، هدف اصلی این مطالعه، بررسی اثر اقتصاد زیرزمینی بر توسعه‌ی اجتماعی در منتخبی از کشورهای خاورمیانه طی دوره‌ی زمانی 2015-2000 و با استفاده از روش داده‌های ترکیبی بوده است. نتایج حاصل از برآورد مدل، بیانگر اثر منفی و معنادار اقتصاد زیرزمینی و افزایش نابرابری در توزیع درآمد بر سطح توسعه‌ی اجتماعی بود. همچنین، مطابق نتایج، افزایش مخارج دولتی بر روی سطح بهداشت و آموزش اثری مثبت و معنادار بر سطح توسعه‌ی اجتماعی در کشورهای مورد مطالعه داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of the Relationship between Underground Economy and Social Development in a Selection of Middle East Countries

نویسندگان [English]

  • seyed javad aghajeri 1
  • mansour zaranezhad 2
  • Mohammad hadi Akbarzadeh 3
1
2 Professor of Economics, Shahid Chamran University of Ahvaz
3 department of economics, faculty of economics and social sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz
چکیده [English]

Underground economy with its complex, diverse and widespread aspects leads to various economic and social issues, obscure data and statistics, inadequate performance of socio-economic policies, and finally, the slowdown of the development process in different societies. Studies conducted about the underground economy have mainly focused on estimating the size of the underground economy or the effects of this phenomenon on macroeconomic variables. Given the impartible linkage of underground economy with social and cultural issues, the consequences of underground economy on society and social development have been less addressed. Therefore, the main objective of the current study was to investigate the effect of underground economy on social development in selected countries of the Middle East during the period 2000-2015 using panel data approach. The results indicated that the underground sector and income inequality had a negative and significant effect on the social development. On the other hand, the increase of government expenditures on the level of health and education had positive and significant effects on the level of social development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Underground Economy
  • Social Development
  • Panel Data Approach
  • Middle East Member Countries
آزادارمکی، تقی؛ مبارکی، مهدی و شهبازی زهره (1391). "بررسی و شناسایی شاخص­های کاربردی توسعه­ی اجتماعی"، مطالعات توسعه­ی اجتماعی ـ فرهنگی، دوره­ی 1، شماره­ی 1.##
کلانتری، صمد و گنجی، محمد (1384). "شاخص­های توسعه­ی اجتماعی و اقتصادی در ایران"، مجله­ی اقتصاد سیاسی و اقتصادی، شماره­ی 21 و 22. ##
عرب­مازار یزدی، علی (1384). اقتصاد سیاه در ایران، مؤسسه­ی تحقیقات و توسعه­ی علوم انسانی، تهران، ایران. ##
فاضلی، محمد؛ فتاحی، سجاد و زنجان رفیعی، سیده نسترن (1392). "توسعه­ی اجتماعی، شاخص­ها و جایگاه ایران در جهان"، فصلنامه­ی مطالعات توسعه­ی اجتماعی ـ فرهنگی، دوره­ی دوم، شماره­ی 1. ##
متقی، سمیرا (1396). "واکاوی شاخص­های توسعه­ی اجتماعی ایران"، مجله­ی مطالعات اجتماعی ایران، دوره­ی دهم، شماره­ی 2 و 3. ##
موسوی، میرطاهر؛ جغتایی، فائزه و زاهدی، محمدجواد (1396). "ابعاد و مؤلفه­های توسعه‌ی اجتماعی در برنامه­های پنجگانه­ی توسعه­ی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران"، مجله‌ی رفاه اجتماعی، دوره­ی 16، شماره­ی 63. ##
 
Astim, A., Dede, R. (2017). “Analysis of Factors Affecting the Human Development Index in North Sumatra Provinc”, Volume 19, Issue 10. Ver. VII. (October. 2017), PP 27-36. ##  
Baltagi, B. H., Bratberg, E., & Holmas, T. H. (2005). “A panel data study of physicians' labor supply: the case of Norway”, Health Economics, 14 (10), 1035-1045. ##
Bilance, P. (2010). A world in balance–Bilance stands for social development. Policy Paper. ##
Bovi, M. (2002). The nature of the underground economy: Some evidence from OECD countries. Rome: ISAE Istituto di Studi e Analisi Economica. ##
D’Hernoncourt, J., & Méon, P. G. (2008). The not so dark side of trust: does trust increase participation in the shadow economy, Unpublished manuscript, Université Libre de Bruxelles. ##
Dell’Anno, R. (2010). “Institutions and human development in the Latin American informal economy”, Constitutional Political Economy, 21(3), 207-230.‏ ##
Ela, M. (2013). “An assessment on the relationship between informal economy and educational level in Turkey”, International Journal of Economics and Financial Issues, 3(4), 910-922. ##
Fernández-Serrano, J., & Romero, I. (2014). About the interactive influence of culture and regulatory barriers on entrepreneurial activity. International Entrepreneurship and Management Journal, 10(4), 781-802. ##
Gerxhani, K. (2004). “The informal sector in developed and less developed countries: a literature survey”, Public choice, 120(3-4), 267-300. ##
Kao, C. (1999). “Spurious Regression and Residual Based Tests for Cointegration in Panel Data”, Journal of Econometrics, 90(1): 1–44. ##
Kao, C. and Chiang, M., H. (2000). “On the Estimation and Inference of Cointegrated Regression in Panel Data”, Advances in Econometrics, 15: 179–222. ##
Katrechka, A., & Dahlberg, S. (2014). The effect of the shadow economy on social development, University of Gothenburg, 95. ##
Loayza, N. V., & Rigolini, J. (2011). “Informal employment: Safety net or growth engine?”, World Development, 39(9), 1503-1515. ##
Mara, E. R. (2011). Causes and consequences of underground economy, MPRA Paper 36438, University Library of Munich, Germany, revised 2011. ##
Nikopour, H., Shah Habibullah, M., & Schneider, F. (2008). The shadow economy Kuznets’s curve panel data analysis. ##
Pedroni, P. (1999). “Critical Values for Cointegration Test in Heterogeneous Panels with Multiple Regressors”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61: 653–670. ##
Pfau-Effinger, B. (2003). Development of informal work in Europe-causal factors, problems, approaches to solutions. In EU Workshop Informal/undeclared work 21st May, Brussels. ##
Radulescu, I. G., Popescu, C. A. T. A. L. I. N., & Matei, M. (2010). “Conceptual Aspects of Shadow Economy”, Transactions on Business and Economics–WSEAS, 7, 160-169. ##
Schneider, F., & Enste, D. H. (2000). “Shadow economies: size, causes, and consequences”, Journal of economic literature, 38(1), 77-114. ##
Schneider, F., & Enste, D. H. (2013). The shadow economy: An international survey. Cambridge University Press. ##
Schneider, F., & Kearney, A. T. (2013). The shadow economy in Europe, 2013. Johannes Kepler Universitat, Linz. ##
Schneider, F., Buehn, A., & Montenegro, C. E. (2011). “Shadow economies all over the world: New estimates for 162 countries from 1999 to 2007”, Handbook on the shadow economy, 9-77. ##
Singh, A., Jain-Chandra, S., & Mohommad, A. (2014). “Inclusive growth, institutions, and the underground economy”, Human dignity and the future of global institutions, 103-122. ##
Smith, S. (1990). “European perspectives on the shadow economy”, European Economic Review, 33(2-3), 589-596. ##
Stiglitz, J. (2002). “Participation and Development: Perspectives from the Comprehensive Development Paradigm”, Review of Development Economics, 6: 152-182. ##
Teobaldelli, D., & Schneider, F. (2012). Beyond the veil of ignorance: The influence of direct democracy on the shadow economy. CESifo Working Paper MO3749, University of Munich, Munich. ##
Williams, C. C., & Schneider, F. (2016). Measuring the Global Shadow Economy: the prevalence of informal work and labour. Edward Elgar Publishing. ##