تعریف جامعه‌شناختی محله‌ آرمانی از نگاه ساکنان (مطالعه پدیدارشناسی: محله کن منطقه 5 شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه ‌آزاد اسلامی‌ واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه‌ آزاد اسلامی‌ واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

از گذشته‌های دور محله‌های مسکونی، به‌عنوان سلول‌های حیات شهری دارای نقش اساسی در زندگی ساکنان بوده‌اند. در نگاه شهروندان شهر‌های واقعی پر از نقصان‌هایی است؛ این امر شهروندان را به سمت ساختن آرمان‌هایی سوق می‌دهد. این مقاله با هدف دستیابی به تعریفی از محله ‌آرمانی از دید ساکنان به دنبال پاسخ به‌ این سؤال است که تصویری از محله ‌آنگونه که باید باشد در ذهن ساکنان چگونه‌است؟ روش مورد استفاده در این پژوهش پدیدارشناسی توصیفی است. جامعه­ی مورد مطالعه محله­ی کن واقع در منطقه­ی 5 شهر تهران می‌باشد. تعداد شرکت­کنندگان در مصاحبه‌های صورت گرفته 32 نفر بوده‌اند که‌ از اشباع نظری در نمونه­گیری استفاده شده ‌است. در این مقاله‌از مفاهیم و نظریه‌های پاتنام، کولی، کلرنس پری و فاضلی استفاده شده‌ است. از بررسی و تحلیل مصاحبه‌های انجام شده سه درون­مایه­ی اصلی "اخلاق­مداری"، "سرمایه‌ی اجتماعی" و "کالبد شهری" به دست آمده ‌است که ترکیب این سه درون­مایه تعریف "محله آرمانی" در ذهن ساکنان کن می‌باشد. تفسیر اطلاعات نشان می‌دهد که‌ آنچه ساکنان محله را به سمت ساختن آرمان‌ها سوق می‌دهد الهام گرفته‌ از منابع مختلفی است در درون­مایه­ی "سرمایه‌ی اجتماعی" و "اخلاق­مداری" ساکنان آرمانشان را از گذشته وام گرفته‌اند و در درون­مایه­ی "کالبد شهری" این منبع وام گرفته ‌از تصویر محله‌های مدرن امروزی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Phenomenological Study: (Kan Neighborhood, District 5, Tehran, Iran)

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Maedeh Ghorashi 1
  • mostafa azkia 2
  • Mohammad Sadegh Mahdavi 2
1
2
چکیده [English]

From the distant past, residential quarters and urban living cells have played a vital role in the lives of the residents. From the perspective of residents, real cities are full of shortcomings that encourage the citizens towards the construction of ideals. This article aimed to obtain a definition for ideal neighborhood. The main question outlined here is as follows: How is the ideal neighborhood image in resident minds? This is a descriptive, phenomenological study. The case study was performed in Kan neighborhood of District 5, Tehran, Iran. A total of 32 subjects were interviewed as the sample. Theoretical saturation was used for sampling. In this article, Putnam, Cooley, Clarence Perry, and Fazeli concepts and theories were employed. Three main themes were extracted from the analyses and interviews: Ethical Orientation, Social Capital, and Urban Space. The combination of these factors forms the definition of "Ideal Neighborhood" in the minds of the residents. The interpretation of results showed that what encourages the residents towards the construction of an ideal neighborhood was inspired from different resources. Social Capital and Ethical Orientation were borrowed from the past. Urban Space was, however, the modern image of today's neighborhoods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ideal Neighborhood
  • Phenomenology
  • Urban Space
  • social capital
آزاده، منصوره ‌اعظم (1387). "نقش تعاملی طبقه‌ی اجتماعی و موقعیت منزلتی منطقه‌ی مسکونی در عواطف اضطرابی افراد"، فصلنامه‌ی مطالعات اجتماعی ایران، سال دوم، شماره‌ی 2.##
ازکیا، مصطفی و دربان آستانه، علیرضا (1389). روش‌های کاربردی تحقیق، تهران: انتشارات کیهان. ##
اینگلهارت، رونالد (1373). تحول فرهنگی در جامعه‌ی پیشرفته‌ی صنعتی، ترجمه‌ی مریم وتر، تهران: انتشارات کویر. ##
ایمان، محمدتقی (1391). روش­شناسی تحقیقات کیفی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. ##
ایوانس، باب (1390). اداره‌ی شهرهای پایدار، ترجمه‌ی غلامرضا کاظمیان و فرج کرده، تهران: پرهام نقش. ##
پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمه‌ی محمدتقی دلفروز، تهران: انتشارات روزنامه‌ی سلام. ##
پانتام، رابرت (1385). سرمایه‌ی اجتماعی، ترجمه‌ی کیان تاجبخش، تهران: شیرازه. ##
پاکزاد، جهانشاه (1378). "واحد همسایگی"، نشریه‌ی معماری و شهرسازی، شماره‌ی 16. ##
پرتوی، پروین (1387). حس مکان، تهران: فرهنگستان هنر. ##
تنهایی، ابوالحسن (1391). بازشناسی تحلیلی نظریه‌های مدرن جامعه­شاسی مدرنیته در گذار، تهران: انتشارات مهارت. ##
توسلی، غلامعباس (1379). جامعه­شناسی شهری، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. ##
توسلى، محمود (1368). طراحى شهرى در بافت تاریخى شـهر یزد، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازى و معمارى ایران. ##
حاجی­پور، خلیل (1385). "برنامه­ریزی محله مبنا، رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار"، نشریه‌ی هنرهای زیبا، شماره‌ی 26، زمستان. ##
حاجی‌پور، خلیل (1390). "برنامه­ریزی محله مبنا رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار"، فصلنامه‌ی مدیریت شهری، شماره­ی 26. ##
خاکساری، علی (1385). محله­های شهری در ایران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ##
زکریایی، محمدعلی (1391). مطالعه‌ی تطبیقی الگوی مدیریت محله، طرح پژوهشی مصوب شهرداری تهران. ##
شکیبامنش، امیر (1383). نگرشی بر محله‌های شهری ایران، هفته­نامه‌ی شهرآرار، مشهد. ##
فرهودی، مریم (1387). تعیین تأثیر توقع مکانی بر کیفیت طراحی (پدیدارشناسی معماری: آدم‌ها مکان­ها)، رساله‌ی کارشناسی ارشد برنامه­ریزی شهری دانشگاه ‌آزاد مشهد. ##
لینچ، کوین (1383). سیمای شهر، ترجمه‌ی دکتر منوچهر مزینی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ##
محمدپور، احمد (1390). روش تحقیق کیفی ضد روش، تهران: انتشارات جامعه­شناسان. ##
محمدی بندری، زینب (1389). بازتعریف مفهوم محله و محله‌ی آرمانی از دید ساکنان کلان­شهر تهران، رساله‌ی کارشناسی ارشد جامعه­شناسی دانشگاه قزوین. ##
ممفورد، لوئیز (1381). مدنیت و جامعه­ی مدنی در بستر تاریخ، ترجمه­ی احمد عظیمی ‌بلوریان، تهران: نشر رسا. ##
موسوی، یعقوب (1386). مبانی شهری نوع توسعه‌ی اجتماعی، مجموعه مقالات تهران: چالش‌ها و راهبردها، مرکز مطالعات فرهنگی شهر تهران. ##
موسوی، یعقوب (1388). "بازسازی محله‌های شهری در چارچوب برنامه­ریزی توسعه‌ی اجتماعی"، مجله‌ی مطالعات اجتماعی، انجمن جامعه­شناسی ایران. ##
نوربرگ ـ شولتز، کریستین (1388). روح مکان: به سوب پدیدارشناسی معماری، ترجمه‌ی محمدرضا شیرازی، تهران: رخداد نو. ##
هوسل، ادموند (1386). ایده­ی پدیده­شناسی، ترجمه­ی عبدالکریم رشیدیان، تهران: انتشارات علمی‌ و فرهنگی. ##
هومن، حیدرعلی (1389). راهنمای علمی ‌پژوهش کیفی، تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).  ##
 
Barton, H., & et al (2003). Shaping neighborhoods: a guide for health, sustainability and vitality”, spon press, London and New York ##
Bentham, C. G. (1985). Which areas have the worst urban problems?, urban studies ##
Blockland, T. (2003). Urban Bounds, Translated by Lee K, Mitzman, Policy Press. ##
Blummer, M. (1985). The Rejuvenation of Community Studies? Neighbour, Networks and Policy Context. Harcourt Brace Jovanovich, New York. ##
Cowan, R. (2005). The Dictionary of Urbanism, London, Street Wise Press. ##
Creswell, J. W. (1998). Qualitative inguiry and research design. Thousand Oak. SA: sage##
D.Bruere (ed) (1999). Toward a New Planning Process: A Guid to Reorienting Urban Planning Toward Local Agenda 21, WHO, UN. ##
Eade, J. (1997). Living in Global City, London: Routledge. ##
Farazmand, A. (1999). From Government to Governance. ##
Flanaga, W. G. (1993). Contemporary urban sosilogy, combirdge. ##
Gold J., Kolb W. (1997). A Dictionary of the Social Sciences, edited by; Zahedi Mazandarani M. J., First Publish, Tehran, Maziyar Publications. ##
Katz, D. (1994). The urbanism: toward an architecture of community, New York: McGraw Hill. ##
Kretzmann, John P., McKnight, John L. (1997). Capacity Inventories: Mobilizing the Community Skills of Local Residents, Chicago, ACTA Publications. ##
Kretzmann, John P., McKnight, John L. (1997). Capacity Inventories: Mobilizing the Community Skills of Local Residents Chicago, ACTA publication. ##
Marcuse, P Kepen, V, R. (2000). Globalization and Cities: a new spatial order? Blackwell Publisher, UK. ##
Messay, D. (1993). Power–geometry and a progressive sense of place, in J, Bird et at (ed), Mapping the Futures: Local Cultures, Global Change, London: Routledge Press. ##
Mousavi, S. Y., (1997). Urban Neighborhoods of Tehran: The Social Relations of Residents and Their Living Place, Unpublished Thesis, Newcastle University. ##
SSP KEDV (2004). Integrating Grassroots Women's Groups into the Planning Process: Post Disasters Experiences from India & Turkey (2004). Ayse yonder, APA conference in Washington, DC, April 26, 2004. ##
UNDP (1997). Governance & sustainable development, NewYork. ##
Ward, A. (1985). The Homogenization of Space? Trends in the Spatial Division of Labour in Twentieth-Century Britian in Newby et al. ##
Wheeler, Stephen M. (2004). “Planning for Sustainability”, Routledge, London and New York##.
Winter, T.teo (2000). Toward a theorized undersanding of family life and social capital. ##