بررسی عوامل اجتماعی ـ فرهنگی مؤثر بر رفتارهای زیست‏محیطی مسئولانه (مورد مطالعه: شهروندان شهر خرم ‏آباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه یزد

چکیده

امروزه مسائل زیست‏محیطی از جمله حفظ محیط زیست عمیقاً مفهوم اجتماعی و فرهنگی دارند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، مطالعه‏ی رابطه‏ی عوامل اجتماعی ـ فرهنگی با رفتارهای زیست‏محیطی در بین شهروندان شهر خرم‏آباد است. چارچوب نظری پژوهش نظریه‏ی سرمایه‏ی فرهنگی بوردیو می‏باشد. این مطالعه از نوع پیمایشی است که بر روی 384 نفر از شهروندان 19 تا 69 ساله‏ی شهر خرم‏آباد در سال 95 که با روش نمونه‏گیری خوشه‏ای چند مرحله‏ای انتخاب شده‏اند، صورت گرفته است. ابزار جمع‏آوری اطلاعات پرسشنامه‏ ی محقق ساخته و پرسشنامه‏ی استاندارد شده سبک زندگی بوده که پایایی و روایی مناسب داشته است. یافته‏های پژوهش حاکی از آن است که بین متغیرهای سن، درآمد، آگاهی زیست‌محیطی، سبک زندگی، استفاده از شبکه‌های اجتماعی، سرمایه‏ی فرهنگی و قانون‏گرایی با رفتارهای زیست‏محیطی مسئولانه رابطه‏ی معناداری وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون بیانگر آن است که از بین ابعاد پنج‏گانه‏ی سبک زندگی بعد سلامت محیطی و بعد سلامت اجتماعی و از بین ابعاد سه‏گانه‏ی قانون‏گرایی بعد شناختی قانون‏گرایی در مجموع توانسته‏اند 7/45 درصد از تغییرات رفتارهای زیست‏محیطی مسئولانه را تبیین کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Survey of Socio-Cultural Factors Affecting Responsible Environmental Behavior (Case Study: Citizens of Khorramabad)

نویسندگان [English]

  • masoud hajizadehmeimandi 1
  • zahra falakodin 2
1 faculty member/sociology department/Yazd university.
2
چکیده [English]

Now a day, environmental problems have deep socio-cultural meanings. According of this, the aim of present research is the study of the relationship between socio-cultural factors with environmental behaviors among citizens in khoramabad city. The framework theory is Burdio’s cultural capital. The method of the research is survey and the amount of sample are 384 citizens in ages 19-69 years old that are selected by multi-stage clustering sample. The main technique of gathering data were research-made and standard questionnaire with suitable relaibility and validity. Findings showed; thear are significant relationship among gender, age, and income, and environmental awareness, lifestyle, using social networks, cultural capital and legalism with environmental behaviors. Regression analysis showed that from five damensions of Lifestyle damensions of environmental health and social health and from three damensions of Legalism damensions of knowledje wholly could explain roughly fourty six percent of responsible environmental behaviors variance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Responsible Environmental Behavior
  • Environmental Awareness
  • Lifestyle
  • Cultural capital
  • Legalism
  • Social Networks
  • Khorramabad
بندیکس، رینهارد (1385). سیمای فکری ماکس وبر، ترجمه‏ی محمود رامبد، تهران، هرمس.##
تاجبخش، کیان (1384)، سرمایه‏ی اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه­ی افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، شیرازه. ##
حاجی‌زاده میمندی، مسعود؛ سیار خلج، حامد و شکوهی­فر، کاوه (1393). "بررسی عوامل فرهنگی مرتبط با رفتارهای زیست‌محیطی (مورد مطالعه: شهر یزد)"، دوفصلنامه‏ی جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال سوم، شماره‏ی اول. ##
حقیقتیان، منصور (1393). "تحلیلی بر رفتارهای زیست‌محیطی شهروندان اصفهان و عوامل مؤثر بر آن"، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال 6، شماره‏ی 23. ##
رمضانی، محمد (1384). تبیین رابطه‏ی سرمایه‏ی فرهنگی با هویت اجتماعی جوانان (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه کاشان)، پایان‌نامه‏ی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، بخش اسناد دانشکده‏ی ادبیات و علوم انسانی. ##
زارع شاه­آبادی، اکبر و ترکان، رحمت­اله (1391). "عوامل قانون­گرایی شهروندان در شهر یزد"، فصلنامه‏ی رفاه اجتماعی، سال سیزدهم، شماره‏ی 50. ##
شارع­پور، محمود و خوش­فر، غلام‌رضا (1381). "رابطه‏ی سرمایه‏ی فرهنگی با هویت اجتماعی جوانان (مطالعه‏ی موردی: شهر تهران)"، نامه‏ی علوم اجتماعی، دوره‏ی 10، شماره‏ی 20. ##
صالحی، صادق و امام­قلی، لقمان (1391). "بررسی تجربی رابطه‏ی آگاهی و رفتارهای زیست‌محیطی (مطالعه‏ی مناطق شهری و روستایی شهرستان سنندج)"، فصلنامه‏ی مسائل اجتماعی ایران، سال سوم، شماره‏ی اول. ##
علمی، محمود (1381). گونه­شناسی خانواده و رفتارهای نابهنجار نوجوانان (مطالعه در بین گروه‌هایی از نوجوانان مجرم و عادی در شهر تبریز)، رساله‏ی دکتری جامعه­شناسی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران. ##
فاضلی، محمد و صالحی، سید جعفر (1392). "شکاف نگرش، دانش و رفتار زیست‌محیطی گردشگران"، فصلنامه‏ی مطالعات مدیریت گردشگری، سال هشتم، شماره‏ی 22. ##
فراهانی­فرد، سعید (1394). "پایش اندیشه: محیط زیست و سبک زندگی"، دوماهنامه‏ی فرهنگی اجتماعی ـ پایش آموزه و اندیشه، شماره‏ی 8. ##
قاسمی، ناصر (1384). حقوق کیفری محیط زیست، انتشارات جمال­الحق، چاپ دوم. ##
کریمی، لیلا (1389). بررسی عوامل جامعه‌شناسی مؤثر بر رفتار زیست‌محیطی (با تأکید بر رفتار مصرف آب)، پایان‌نامه‏ی کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه پیام نور مرکز پرند. ##
محسنیان­راد، مهدی (1382). ارتباط­شناسی، تهران، انتشارات سروش. ##
محمدی آشنایی، محمدحسین؛ محمدی آشنایی، علی و حسنی، الهام (1387). "تلفیق اخلاق محیط زیست با رهیافت ارزیابی راهبردی محیط زیست برای دست‌یابی به توسعه‏ی پایدار"، فصلنامه‏ی اخلاق در علوم و فناوری، سال سوم، شماره‏ی 3 و 4. ##
مظلوم خراسانی، محمد و اصغرپور ماسوله، احمدرضا (1384). "سنجش میزان سرمایه‏ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال تحصیلی 84-1383 و عوامل مؤثر بر آن"، مجله‏ی علوم اجتماعی، دانشکده‏ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره‏ی 2. ##
ممتاز، فریده (1383). "معرفی طبقه از دیدگاه بوردیو"، پژوهشنامه‏ی علوم انسانی، شماره‏ی 41 و 42. ##
نصیری، حسین (1379). توسعه‏ی پایدار چشم‌انداز جهان سوم، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه. ##
نواح، عبدالرضا؛ فروتن­کیا، شهروز و پورترکارونی، محمد (1390). "بررسی رابطه‏ی بین میزان دین‌داری باارزش‌ها و رفتارهای زیست‌محیطی شهروندان (مطالعه‏ی موردی: شهر اهواز)"، فصلنامه‏ی مطالعات شهری، سال اول، شماره‏ی 1. ##
نوغانی، محسن (1384). "سرمایه‏ی فرهنگی و ورود به آموزش عالی"، فصلنامه‏ی فرهنگ و هنر خراسان، شماره‏ی 13. ##
 
Arcury, A. T. and Christianson, E.H. (1990). “Environmental World View in Respons to Environmental Problems Kentucky 1984 and 1988 Compared”, Environment and Behaviour, 22(3). ##
Bourdieu, P. (1984). Distinction: A social Critique of the Judgement of TasteTranslated by Richard Nice, London: Routledge. ##
Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital in: J.G. Richardson, Hand book for Theory and Research for Sociology of Education, Newyork, Greenwood. ##
Kaise, F. G., Wolfing, S., & Fuhrer, U. (1999). “Environmental attitude and ecological behavior”, Journal of environmental psychology, 19, 1-19. ##
Katz-Gerro, T., Greenspan, I., Handy, F., Lee, H. Y., & Frey, A. (2015). “Environmental philanthropy and environmental behavior in five countries: Is there convergence among youth?”, voluntas: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 26(4), 1485-1509. ##
Patchen, M. (2006). Public attitudes and behavior about climate change. Purdue climate change research center outreach publication, 601. ##
Pempek, T. A., Yermolayeva, Y. A., & Calvert, S. L. (2009). “College students' social networking experiences on Facebook”, Journal of applied developmental psychology, 30(3), 227-238. ##
Ramsey, C. E., & Rickson, R. E. (1976). “Environmental knowledge and attitudes”, The Journal of Environmental Education, 8(1), 10-18. ##
Scout, Allen, J. (2005). City Rivers of the World, Translation, Pantea Lotfe Kazemy, Thran Pablication Processing and Urban Planning. ##
Tarrant, M. A., & Cordell, H. K. (1997). “The effect of respondent characteristics on general environmental attitude-behavior correspondence”, Environment and behavior, 29(5), 618-637. ##
Taylor, L. (2002). “From Ways of Life to Lifestyle TheOrdinari-ization'of British Gardening Lifestyle Television”, European Journal of Communication, 17(4), 479-493. ##
Yagi, A., & Frohlich, K. (1999). “An interim report on Wainfleet Bog restoration: challenges and future direction. In International Symposium and Workshop on the Conservation of the Eastern Massasauga Rattlesnake”, Toronto Zoo, Toronto, ON pp. 164-169. ##