مطالعه کیفی عوامل اجتماعی ـ فرهنگی مؤثر بر نزاع‏های دسته‏ جمعی (مورد مطالعه: شهرستان ایذه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تهران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات توسعه‏ی اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

نزاع دسته‏جمعی یکی از مسائل و پدیده‏های قدیمی است که کماکان در اجتماعات سنتی و مبتنی بر طایفه‏مداری به قوت خود باقیمانده است. منظور از نزاع دسته‏جمعی، درگیری یا دعوایی است که معمولاً با انگیزه‏های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حداقل بین سه نفر رخ می‏دهد و خساراتی جانی و مالی به بار می‏آورد. هدف اصلی پژوهش حاضر، مطالعه‏ی کیفی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر نزاع‏های دسته‏جمعی در شهرستان ایذه است در این مطالعه‏ی کیفی، 24 نفر که به صورت نمونه‏گیری گلوله برفی انتخاب شده بودند وارد مطالعه شدند. یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد که مداخله‏ی دولت در جامعه‏ی عشایری و اجرای برنامه‏ی اصلاحات ارضی و مهم‏تر از آن قانون ملی شدن مراتع و جنگل‏ها در دهه‏ی چهل، موجب اسکان خودجوش عشایر و بالتبع آن شیوع نزاع‏های دسته‏جمعی در منطقه گردیده است. از سویی دیگر این یافته‏ها نشان می‏دهند که تعصبات طایفه‏ای، جمع‏گرایی عمودی، همبستگی درون‏گروهی، پیوندهای خویشاوندی، مسائل ناموسی، عمومی‏ شدن خشونت و نزاع، نخبگان نزاع، اختلافات ملکی، بیکاری، رقابت نخبگان، فروپاشی ساختار سنتی مدیریت، بی‏اعتمادی به مراجع قضایی و انتظامی، آگاهی از محرومیت، تجربه‏ی عینی نزاع (مشاهده و مشارکت) و مسائل و خاطرات ناخوشایند گذشته‏ی بستر و زمینه‏ی نزاع دسته ‏جمعی را مهیا می‏کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Qualitative Study of Social-Cultural Factors Effective on Collective Conflicts (Case Study: Izeh City)

نویسندگان [English]

  • mehdi taleb 1
  • zohreh najafiasl 2
  • zolfaghar ahmadi avendi 3
چکیده [English]

The collective conflict is one of the old issue and phenomena that is still remain in the traditional social and clan societies'. The collective conflict is dispute that usually motivated by cultural, political, economic and social occurs between at least three people and damage the life and property and consequently damages brought. The main purpose of this study is qualitative study and analysis of social-cultural factors effective on collective conflicts in Izeh city. In this qualitative study, 24 people by snowball sampling were selected. Research findings show that government intervention in the nomadic society and more importantly the implementation of land reform and the nationalization law of grasslands and forests in the 1340s, caused nomads settling and consequently, the incidence of spontaneous collective conflict has been happen in this area. On the other hand, findings indicate that tribal prejudices, vertical collectivism, solidarity within the group, kinship ties, generalization of violence and conflict, honor issues, elites of conflict, property conflicts, unemployment, elite competition, the breakdown of traditional management structure, lack of trust in authorities judicial and law enforcement, awareness of exclusion, conflict subjective experience (observation and participation) and unpleasant memories of past issues, provide the context of conflict and quarrel.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Collective Conflict
  • Izeh City
  • the Collapse of Traditional Management Structure
  • Property Dispute and Unpleasant Memories of the Past
ابن­خلدون، عبدالرحمن (1390). مقدمه‏ی ابن­خلدون، ترجمه‏ی محمد پروین گنابادی، تهران: نشر الکترونیک، جلد اول.##
ایمانی جاجرمی، حسین و کریمی، علیرضا (1388). "چالش­های اجتماعی شوراهای روستایی در مدیریت محلی"، مجله­ی توسعه­ی روستایی، دوره­ی اول، شماره­ی 1، پاییز و زمستان. ##
تری­یاندیس، هری. س. (1388). فرهنگ و رفتار اجتماعی، ترجمه‏ی نصرت فتی. تهران: جامعه­شتاسان، چاپ سوم. ##
پورافکاری، نصرالله (1378). "تحلیلی بر تنش­های قومی در ایران"، مجله­ی دانشکده‏ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره‏ی دوم، شماره‏ی 18 و 19. ##
حسین­زاده، علی­حسین؛ نواح، عبدالرضا و عنبری، علی (1390). "بررسی جامعه­شناختی عوامل مؤثر بر گرایش به نزاع دسته­جمعی (مورد مطالعه: شهر اهواز)"، فصلنامه­ی دانش انتظامی، سال سیزدهم، شماره­ی دوم. ##
خزایی، رحیم (1391). مطالعه‏ی نزاع­های دسته­جمعی خویشاوندمحور (مورد مطالعه: محله‏ی 12، منطقه‏ی 21 تهران)، پایان­نامه‏ی کارشناسی ارشد رشته‏ی توسعه‏ی روستایی دانشکده‏ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران. ##
شریعتی، مسعود؛ مهاجری، محمدکاظم و ملکی، ابوالفضل (1391). "بررسی عوامل مؤثر بر تمایلات بالقوه به نزاع­های دسته­جمعی در شهرستان خدابنده"، فصلنامه‏ی پژوهش­های انتظام اجتماعی، سال چهارم، شماره‏ی دوم. ##
صالحی، رضا (1386). "شناخت چالش­ها و بحران­های قومی"، تهران، پژوهشکده‏ی تحقیقات استراتژیک، گروه پژوهش­های فرهنگی و اجتماعی، پژوهشنامه‏ی شماره‏ی 8. ##
صدیق سروستانی، رحمت­الله (1385). آسیب­شناسی اجتماعی (جامعه­شناسی انحرافات اجتماعی)، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ ششم. ##
درویشی، زهرا (1394). مطالعه‏ی ریشه­ها و پیامدهای وقوع نزاع دسته­جمعی (مورد مطالعه: جامعه‏ی روستایی امام­زاده عبدالله علیه­السلام از توابع شهرستان شهرستان هندیجان)، پایان­نامه‏ی کارشناسی ارشد توسعه‏ی روستایی دانشکده‏ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران. ##
عبداللهی، محمد (1390). بررسی مسائل اجتماعی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. ##
عشایری، طاها (1391). مطالعه­ی جامعه­شناختی عوامل مؤثر بر شکل­گیری نزاع‌ (درگیری)های دسته­جمعی روستایی (مطالعه‏ی موردی: روستای پریخان از توابع شهرستان مشگین­شهر، استان اردبیل)، پایان­نامه‏ی کارشناسی ارشد توسعه‏ی روستایی دانشکده‏ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران. ##
قربانی، اسماعیل و فیض­آبادی، حسین (1393). "واکاوی دیدگاه­های جامعه­شناختی انحرافات اجتماعی"، فصلنامه‏ی دانش انتظامی خراسان شمالی، سال اول، شماره‏ی سوم.
محمدپور، احمد «الف» (1392). روش تحقیق کیفی، ضد روش 1، مراحل و رویه­های عملی در روش­شناسی کیفی، تهران، انتشارات جامعه­شناسان، چاپ دوم. ##
محمدپور، احمد «ب» (1392). روش تحقیق کیفی، ضد روش 2، مراحل و رویه­های عملی در روش­شناسی کیفی، تهران، انتشارات جامعه­شناسان، چاپ دوم. ##
محمدپور، احمد و بهمنی، مریم (1389). "زنان، پاساژ و مصرف نشانه­ها"، فصلنامه‏ی شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال دوازدهم، شماره‏ی 47. ##
میرفردی، اصغر و صادق­نیا، آسیه (1391). "گونه­شناسی نزاع­های دسته­جمعی در شهرستان بویراحمد"، فصلنامه‏ی پژوهش­های انتظام اجتماعی، سال چهارم، شماره‏ی دوم. ##
نایبی، هوشنگ و جسور خواجه، تقی (1388). "ریشه­یابی نزاع­های دسته­جمعی (مورد مطالعه: روستای کوچ و افشرد از توابع خواجه در استان آذربایجان شرقی)"، مجله‏ی توسعه‏ی روستایی، دوره‏ی اول، شماره‏ی 1. ##
نظری، جواد (1386). تبیین جامعه­شناختی میزان گرایش به نزاع­های دسته­جمعی در استان ایلام، پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان. ##
نیازی، محسن و عشایری، طاها (1394). نزاع دسته­جمعی در جامعه‏ی عشایری ایران، تهران: سخنوران، چاپ اول. ##
 
Abdalla, Y. & Elhadary, E. (2011). Pastoral Land Rights and Protracted conflict in Eastern Sudan. University of Khartoum, Faculty of Geography, Post-doctoral USM-Malaysia Universiti sains Malaysia, 11800-Penang. ##
Ayorinde, Abegunde A. (2011). “Land conflict As an Impediment to community development in southwestern Nigeria”, Interdisciplinary journal of contemporary research in business, 3(4). ##
Ayres, Robert L. (1998). Crime and Violence as Development Issues in Latin America and the Caribbean, Washington D.C: World Bank. ##
Baumeister, R. F., Smart, L. & Boden, J.M. (1996). “Relation of threatened egotism to violence and aggression: the dark side of high self-esteem”, Psychol Rev. 103: 5–33. ##
Emanuel, M. & Ndimbwa, T. (2013). “Traditional Mechanisms of Resolving Conflicts over Land Resource: A Case of Gorowa Community in Northern Tanzania”, International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences November, 3(11). ##
Gurr, T. R. (1970). Why Men Rebel, Princeton, NJ. ##
Goldstone, J.A. (1991). Revolution and Rebellion in the Early Modern World, Berkeley. ##
Mkutu, K. (1998). Pastoralism and conflict in the horn of Africa, university of Bradford. ##
Sanayee Development Organisation (2008). Linking formal and informal conflict resolutionmechanisms in Afghanistan, A survey of the people’s perspective.Report author: René El Saman LL.M., German Development Service (DED) Funded by: friedrich-Ebert-Stiftung. ##
Side, K. (2014). “Canada, Re-assessing rural conflict: Rituals, symbols and Commemorations in the Moyle District, Northern Ireland”, Journal of Rural and community development, Memorial University, 9(4), 102-127. ##
Tong, R. (2009). “Explaining Ethnic Peace: The Importance of Institution, Res Publica”, Journal of Undergraduate Research: Vol.14, p. 73##
UND P. (2010). Environmental scarcity and conflict with funding and support from the European Union note for. PR. ##