تحلیل دینامیکی جمعیت و پیامدهای اقتصادی آن با استفاده از رویکرد سیستمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه تبریز

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تبریز

چکیده

گذار جمعیتی یک تحول جمعیتی بنیادین و فراگیر بوده و تجربه­ای اجتناب­ناپذیر برای همه­ی کشورهای دنیا است. اغلب به دلیل ناهماهنگی زمانی گذار جمعیتی با گذار اقتصادی و اجتماعی و عدم اتخاذ سیاست­های اقتصادی ـ اجتماعی متناسب با آن، در بسیاری از کشورها، مسائلی بروز خواهد کرد که در صورت عدم چاره­اندیشی، مسائل اقتصادی و اجتماعی حادی را در پی خواهد داشت. هدف از انجام مطالعه­ی حاضر، تحلیل دینامیکی تحولات جمعیتی و پیامدهای اقتصادی آن با استفاده از تفکر سیستمی می­باشد. در این مطالعه تلاش شده است تا با ارائه­ی مدلی، کاربرد تفکر سیستمی و مدل­سازی سیستم‏های پویا، به تجزیه و تحلیل ابعاد اقتصادی تحولات جمعیتی پرداخته شود. به منظور شناسایی متغیرهای مهم جمعیت­شناختی و پیامدهای آنها، از روش تحلیل محتوای 201 مقاله که در بازه­ی زمانی 2005 تا 2014 در مجله­ی Population Studies، به­عنوان یکی از مجلات معتبر جمعیتی، منتشر شده­اند، استفاده شده است. تحلیل سیستم‏های پویا یکی از تکنیک­هایی است که امکان مدل­سازی سیستم­های پیچیده و غیرخطی را فراهم می­آورد. لذا، از یک مدل دینامیکی نیز برای نشان دادن روابط علی میان عوامل شناسایی شده بهره گرفته شده است. نتایج نشان می­دهد که میزان زاد و ولد، میزان مرگ و میر، مهاجرت، سالمندی جمعیت، نرخ باروری، شهرنشینی و امید به زندگی نقش مهمی در پیش­بینی برخی از متغیرهای اقتصادی همچون نیروی کار، اشتغال، تولید ناخالص داخلی، درآمد سرانه، مصرف، مالیات، پس­انداز و بودجه ایفا می‏کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Dynamic Analysis of Population and Its Economic Consequences Using Systems Approach

نویسندگان [English]

  • leyla nasrolahi vosta 1
  • tavakol aghayari hir 2
1
2
چکیده [English]

This study aims to analyze dynamics of population evolutions and its economic consequences using system thinking approach. The study attempts to propose a model to utilize system thinking and dynamic system modeling in order to analyze economic dimensions of population evolutions. To identify key demographic variables and its consequences, content analysis of 201 papers published in Journal of Population Studies during the period of 2005-2014. System dynamic is a technique for modeling complex and nonlinear systems. Hence, a dynamic model was employed to indicate the casual relationships among identified variables. Results indicated that birth rate, death rate, migration, population aging, fertility rate, urbanization, and life expectancy have important role in predicting some economic variables such as labor, employment, GDP, income per capita, consumption, tax, savings, and budget.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Population
  • Evolution
  • System Thinking
  • Dynamic Systems
  • Content Analysis

مراجع

استرمن، جان (1386). پویایی­شناسی سیستم، ترجمه‏ی کیوان شاه­قلیان و دیگران، تهران، انتشارات ترمه، چاپ اول. ##
اکبریان، سعید رضا و محمدپور، مرتضی (1392). "ارزیابی عملکرد شهرهای میانی در تعادل جمعیت و اقتصاد منطقه­ای، برنامه­ریزی منطقه­ای"، دوره‏ی 3، شماره‏ی 9. ##
بخشی دستجردی، رسول و خاکی نجف­آبادی، ناهید (1390). "بررسی تأثیر جمعیت بر رشد اقتصادی در چارچوب الگوی رشد بهینه در اقتصاد ایران"، دوره‏ی 46، شماره‏ی 94. ##
بخشی دستجردی، رسول و شیخ انصاری، مجید (1394)، "تأثیر بانک‏های تجاری و رشد جمعیت بر تورم بهینه در مدل سیدراسکی برای اقتصاد ایران"، فصلنامه‏ی اقتصاد مقداری، دوره‏ی 12، شماره‏ی 3. ##
حمیدی­زاده، محمدرضا (1381). پویایی‏های سیستم، انتشارات مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول. ##
دلالی اصفهانی، رحیم؛ مؤیدی، مجید و حسینی، عظیمه­سادات (1391). "تأثیرات تغییرات جمعیت؛ مقیاس اقتصاد و فناوری بر فرایند رشد اقتصادی"، دوره‏ی 4، شماره‏ی 1. ##
محمدوند، محمدرضا و جابری، نسیم (1389). "بررسی اثر درجه باز بودن اقتصاد، جمعیت شاغل، سرمایه‏ی انسانی و شدت سرمایه بر روی مدیریت بهره­وری نیروی کار در اقتصاد ایران"، مدیریت صنعتی، دوره‏ی 5، شماره‏ی 12. ##
محمودیان، حسین (1387). دانش خانواده، چاپ دهم، انتشارات سمت: تهران. ##
 
Abrigo, M., Racelis, R. H., Salas, J. M. and Herrin, A. N. (2016). “Decomposing economic gains from population age structure transition in the Philippines”, The Journal of the Economics of Ageing, Vol. 8, pp. 19-27. ##
Adsera, A. and Menendez, A. (2011). “Fertility changes in Latin America in periods of economic uncertainty”, Population Studies: A Journal of Demography, Vol. 65 No. 1, pp. 37-56. ##
Alam, M., Murad, W., Noman, A. H. amd Ozturk, I. (2016). “Relationships among carbon emissions, economic growth, energy consumption and population growth: Testing Environmental Kuznets Curve hypothesis for Brazil, China, India and Indonesia”, Ecological Indicators, Vol. 70, pp. 446-479. ##
Alves, J. F., Bravo, A. and Oliveira, H. M. (2014). “Population dynamics with infinite Leslie matrices: finite time properties”, Journal of Difference Equations and Applications, Vol. 20, No. 9, pp. 1307-1318. ##
Bao, Z. G and Chan, W.L. (2008). “A semigroup approach to age-dependent population dynamics with time delay”, Communications in Partial Differential Equations, Vol. 14, No. 6, pp. 809-832. ##
Bermúdez, S. Blanquero, R. Hernández, J. A. and Planelles, J. (2012). “A new parametric model for fitting fertility curves”, Population Studies: A Journal of Demography, Vol. 66 No. 3, pp. 297-310. ##
Bloom, D. E., Canning, D. and Sevilla, J. (2001). “Economic Growth and the Demographic Transition”, Nber Working Paper Series, Working Paper 8685, National Bureau of Economic Research and Availabe at: http://www.nber.org/papers/w8685. ##
Bloom, D. E. and Williamson, J.G. (1998). “Demographic Transitions and Economic Miracles in Emerging Asia”, World Bank Economic Review, Vol. 12, No. 3, pp. 419-455. ##
Chen, J., Retherford, R. D., Choe, M. K., Xiru, L. and Hongyan, L. (2010). “Effects of population policy and economic reform on the trend in fertility in Guangdong province, China, 1975–2005”, Population Studies: A Journal of Demography, Vol. 64 No. 1, pp. 43-60. ##
Chen, J., Wang, Y., Wen, J., Fang, F. and Song, M. (2016). “The influences of aging population and economic growth on Chinese rural poverty”, Journal of Rural studies, Vol. 47, pp. 665-676. ##
Dey, P. P. and Chowdhury, R. S. (2013). “A study on population dynamics and migration”, Journal of Interdisciplinary Mathematics, Vol. 16 No. 1, pp. 37-48. ##
Golley, J. and Wei, Z. (2015). “Population dynamics and economic growth in China”, China, Economic Review, Vol. 35, pp. 15-32. ##
Hajkova, V. and Hajek, P. (2014). “Efficiency of knowledge bases in urban population and economic growth–Evidence from European cities”, Cities, Vol. 40, pp. 11-22. ##
He, C., Chen, T., Mao, X. and Zhou, Y. (2016). “Economic transition, urbanization and population redistribution in China”, Habitat International, Vol. 51, pp. 39-47. ##
Hoem, J. M. and Kostova, D. (2008). “Early traces of the Second Demographic Transition in Bulgaria: A joint analysis of marital and non-marital union formation, 1960–2004”, Population Studies: A Journal of Demography, Vol. 62 No. 3, pp. 259-271. ##
Hsieh, H.F. and Shannon, S.E. (2005). “Three Approaches to Qualitative Content Analysis”, Qualitative Health Research, Vol. 15 No. 9, pp. 1277-1288. ##
Huang, T. H. and Xie, Z. (2013). “Population and economic growth: a simultaneous equation perspective”, Applied Economics, Vol. 45 No. 27, pp. 3820-3826. ##
Kalmijn, M. and Luijkx, R. (2005). “Has the reciprocal relationship between employment and marriage changed for men? An analysis of the life histories of men born in the Netherlands between 1930 and 1970”, Population Studies: A Journal of Demography, Vol. 59 No. 2, pp. 211-231. ##
Leridon, H. (2008). “A new estimate of permanent sterility by age: Sterility defined as the inability to conceive”, Population Studies: A Journal of Demography, Vol. 62 No.1, pp.15-24. ##
Micó, J.C., Soler, D. and Caselles, A. (2006). “Age Structured Human Population Dynamics”, the Journal of Mathematical Sociology, Vol. 30 No. 1, pp. 1-31. ##
Neuendorf, K. A. (2002). “The Content Analysis Guidebook”, California, Sage Publications, Inc. ##
Oliver, M. (2015). “Population ageing and economic growth in Japan”, International Journal of Sociology and Social Policy, Vol. 35 No. 11/12, pp.841- 863. ##
Pattison, A. B., Stanton, J. M. Cobon, J. A. and Doogan, V. J. (2002). “Population dynamics and economic threshold of the nematodes Radopholus similis and Pratylenchus goodeyi on banana in Australia”, International Journal of Pest Management, Vol. 48 No. 2, pp. 107-111. ##
Pichat, J. B. (2000). “Relation between foetal infant mortality and fertility”. World population conference, United Nations, pp. 32- 33. ##
Pingle, M. (2003). “Introducing Dynamic Analysis Using Malthus’s Principle of Population”, The Journal of Economic Education, Vol. 34 No.1, pp. 3-20. ##
Prettner, K. (2014). “The non-monotonous impact of population growth on economic prosperity”, Economic Letters, Vol. 124, No. 1, pp. 93-95. ##
Rongqing, H. and Minghua, Z. (2012). “Dynamics of the Coordination of Economy-Society and Resource-Environment in Shandong Peninsula, China”, Journal: Chinese Journal of Population Resources and Environment, Vol. 10, No. 3, pp. 62-71. ##
Saikia, N., Jasilionis, D., Ram. F. and Shkolnikov, V. M. (2011). “Trends and geographic differentials in mortality under age 60 in India”, Population Studies: A Journal of Demography, Vol. 65 No. 1, pp. 73-89. ##
United Nations (2013). “World Population Ageing 2013”, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York. ##
Yabiku, S. T. Agadjanian, V. and Sevoyan, A. (2010). “Husbands’ labour migration and wives’ autonomy, Mozambique 2000–2006”, Population Studies: A Journal of Demography, Vol. 64 No. 3, pp. 293-306. ##
Yao, W., Kinugasa, T. and Hamori, S. (2013). “An empirical analysis of the relationship between economic development and population growth in China”, Applied Economics, Vol. 45 No. 33, pp. 4651-4661.##
 
توسعه اجتماعی
دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 43
دوره 11، شماره 3، بهار 1396
اردیبهشت 1396
صفحه 167-194

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار